Hong Kong: bouwen op harde diepte

Gepubliceerd op 3 oktober 2011

Hong Kong ligt, ondanks het feit dat het grotendeels uit eilanden bestaat, op de EuroAziatische continentale plaat die omstreeks het Jura, 170 miljoen jaar geleden, vorm ging krijgen. Dat Chinese vaste land en het deel wat later Hong Kong gaat heten ligt dan nog grotendeels onder water. Pas 130 miljoen jaar geleden blijkt het, op basis van fossiele resten, droger te vallen.
Deze huidige ligging op de plaat en niet aan de rand wil zeggen dat er weinig vulkanische of andere met de aardschol bewegingen samenhangende activiteiten, zoals aardbevingen, zijn te verwachten.

Wanneer we gaan kijken naar de ontwikkeling van dit gebied door de vormings geschiedenis heen zien we dat er aardig wat over de aardbol heen geschoven is en dat gedurende die tijd veel sediment, door erosie van hogere ketens afgeschraapt, is neergelegd. Dat blijkt, voor kenners, uit de 400 miljoen jaar oude sedimentaire rotsen bij Bluff Head. Het gebied van het latere Hong Kong blijkt daarna ondieper en tropische te zijn geworden omstreeks 350- 330 en dat vinden we terug aan klei/ modder met veel kalk-neerslag dat tot marmer is gemetamorfoseerd onder Yuen Long; marmer dat op zich weer gebruikt wordt in de gebouwen.

250- 200 miljoen jaar geleden is er bij het opbreken van het oercontinent Gondwana en het samen komen van de tot dan nog losse delen die nu Noord en Zuid China vormen een, daar vermoedelijk mee samen hangend, grote tectonisch gebeurtenis geweest waarbij graniet magma naar boven komt en zich in de bestaande gesteente dringt. Dat is zichtbaar geworden als sterk vervormde rotslagen, zowel door metamorfose als buiging en consolidatie door druk.

Van 200- 80 miljoen jaar geleden zie je

convergente- rand- tectonische- activiteit, zoals nu bij bv Japan plaats vindt, en zijn er actieve vulkanen in het Hong Kong gebied. Ongeveer 140 miljoen jaar geleden blijkt er een laatste periode van heftige activiteit geweest van een vulkaan met een grote caldera in het gebied van Rocky Harbour met grote erupties die voor as neerslagen zorgden van totaal wel 400 meter dikte. Deze langzaam koelende as veroorzaakte de huidige hexagonale zuilen die nu nog te zien zijn bij de oostelijke dam van het High Island reservoir.

Vanaf 50 miljoen jaar geleden is er geen vulkanische activiteit meer, er vindt vooral erosie plaats.
De laatste 2,6 miljoen jaar, het Quarternair, tot heden, zijn er cyclische klimaat veranderingen met zeeniveau bewegingen van globaal 120 meter, door het ontstaan elders van ijs, en een kustlijn die van tijd tot tijd 100 km ten zuiden van Hong Kong lag. Er werden grote hoeveelheden alluvium op de vroegere zeebodem gedeponeerd, waarover heen dan weer marine sediment kwam tijdens periodes van hogere zeespiegel. Zo kan je in de tropen de gevolgen van de ijstijden elders volgen. Het lijkt erop dat het huidige zeewater niveau na het eind van de laatste ijstijd, omstreeks 8000 jr geleden werd bereikt.
De toplaag van het huidge Hong Kong bestaat uit erosie materiaal, colluvium, van berghellingen naar beneden gekomen, sediment door rivieren, alluvium en voor de kusten, modder en zand. Ongeveer 14% van het land oppervlakte van Hong Kong is bedekt door deposits uit het Quarternair van meer dan twee meter dik. Man made deposits, zoals reclaimed land, omvat 6% van het huidige Hong Kong oppervlak, 1.105 km2.
Lezen over de geologie van Hong Kong werd extra op gang gebracht door de vragen die al de fantastische hoogbouw van Honk Kong op vooral reclaimed land opriepen.

Reclaimed is op zich natuurlijk een maffe term, maar dat terzijde

. Kenmerk van deze landaanwinst is dat het reclaimen plaats vindt door puin en alle mogelijke andere materialen over de rand van bestaande oevers te storten, in feite zoals met het sediment- materiaal, door erosie gevormd, over miljoenen jaren overal ter wereld gebeurd. Nu echter is het niet de bedoeling dat we wachten hoe gedurende miljoenen jaren inklinking en metamorfose door druk of wat dan ook plaats vindt maar dat het zo snel mogelijk beschikbaar is voor gebruik. Vooral gebruik voor hoogbouw. Dat terwijl in dezelfde grond en omgeving tunnels voor verkeer en metro worden/ zijn gegraven. Hoe doe je dat bij zulke nauwelijks geconsolideerde lagen?

Een zaak is duidelijk bij de hoogbouw hier, je moet diep gaan met je fundamenten. Het recente gedumpte materiaal is door gebrek aan echte samenhang niet bruikbaar, je moet diep gaan tot op de bedrock, het grond- of moeder gesteente, diep geconsolideerde rots soms wel 20- 30 meter diep. Dat zie je ook bij de bouwtekeningen en foto’s van de bouw: verankering van de gebouwen door diepe constructies met pijlers van staal en/ of gewapend beton ( RC) en diepe bouwputten om latere op naar boven te bouwen en tijdens de bouw grote omvangrijke steunconstructies om de wanden niet in te laten storten.
Dus bouwen op reclaimed land betekent fundering zoeken in de onderliggende oude lagen en heel veel rekening houden met gegraven tunnels voor metro en verkeer. Dat is het dilemma van deze volgepropte locatie. Maar het geeft wel een spectaculair gezicht en een zeer intens levendig geheel, met op korte afstand van elkaar heel veel van alles. De moeite van een reis waard.