Cultureel verschijnsel met ongezonde kanten; Sumo
Gepubliceerd op 26 maart 2012
Een ander sport met veel belangstelling van de media is Sumo. Het worstelen van die molochs na een eindeloze voorbereiding en een “ strijd” van 10- 15 seconden.
Na al de schandalen van afgelopen jaren, met als toppunt ( cq. dieptepunt) het annuleren van de kampioenschappen in 2011, was er dit jaar weer een echte serie van zuivere competitie, dus vonden we het hoog tijd om te gaan kijken.
De schandalen hadden vooral betrekking op de invloed van de hier in dit land zo goed georganiseerde misdaad, de yakuza, de syndicaten die samen met politie en politici het land rustig houden. Zij hadden ook de weddenschappen over de resultaten van de onderlinge gevechten volledig in hun greep zoals onder andere bleek uit onderzoek van de mobiele telefoons van de strijders. Match fixen in optima forma; toch al heel populair in de Aziatische landen met zijn grote neiging tot gokken.
Het is een historische sport oorspronkelijk vooral gerelateerd aan ceremonies met betrekking tot een goede oogst en min of meer aan de goden opgedragen. Toch wel tot een 1500 jaar geleden terug te voeren. In de periode dat Japan zijn eigen identiteit ontwikkelde door taal en geloof te importeren vanuit het Westen, China in dit geval, taal: het kanji, geloof: het boeddhisme.
Dat lijkt op zich ook een typisch Japans verschijnsel die import, niet zelf ontwikkelen maar van buiten af, van essentiële zaken om een eigen identiteit te ontwikkelen. Ook in hun ontwikkeling van de gezondheidszorg vanaf 1600 met hulp van de Nederlanders ( of Duitsers in Nederlandse dienst, oa Sieboldt) en in 1850 gebeurde dat, min of meer gedwongen, bij het begin van de Meiji periode.
Behalve met de oogst had het ook met minder vredelievende zaken te maken en wel met het oefenen voor het gevecht en het daarvoor in conditie komen/ blijven van de strijders door onderling te kampen.
Wij gingen naar een van de zes grote toernooien kijken.
Allereerst is er natuurlijk de vraag waarom de strijders er zo ongezond { inderdaad hun levensverwachting is tien jaar korter, met een sterk verhoogde incidentie van hoge bloeddruk ( zeer aannemelijk, maar de getallen zijn niet betrouwbaar omdat met de dikke armen vergelijkbare cijfers moeilijk te vinden zijn. Je zou rechtstreeks via het bloedvat, zgn. bloederig, moeten meten), diabetes mellitus ( incidentie: 5,2 - 6,4% norm 0,6% bij 20- 29 jarige Japanners), jicht ( incidentie 6,3%, met een norm van 0,1% in Japan) en hartaanvallen, alsmede lever aandoeningen in samenhang met de gebruikelijke hoge alcohol consumptie} uitzien. Dat terwijl je ook bij het bezoek aan de match kan zien dat ze een goed ontwikkeld spierapparaat hebben. Er wordt heel veel tijd en inspanning besteed aan spierconditie en kracht ontwikkeling. Zo wordt er 's ochtend intensief getraind, zonder ontbijt. Wat weer invloed zou hebben op mechanismen van energie saving, daar volgens deze bron op de langere termijn sporten op een lege maag zou leiden tot een rationering van het beschikbare.
Het antwoord op de vraag "waarom zo ongezond eruit zien" is heel simpel: massa moet zorgen voor een laag gelokaliseerd hoog zwaartepunt. Dat stevig op de grond moet blijven staan, vandaar de goed ontwikkelde beenspieren, ( vooral zichtbaar de hamstrings en de quadriceps) en de ander in bedwang moet houden, goed ontwikkelde schouder spieren, deltoideus en veel minder de trapezius.
BMI, body mass index, van een gezond mens is zo tussen de 18 en 23, bij een Sumo worstelaar is deze zelden onder de 45. Om dit zware volume te bereiken wordt er naar gestreefd door voeding een opslag van gewicht in de buik, bij het vetschort, het omentum majus, en het subcutane vet, te creëren door een 5.000 calorie per maaltijd dieet ( er worden twee maaltijden gegeten, dus 10.000 cal); een normaal actief mens heeft 2- 4.000 cal per 24 uur nodig. Dit wordt bereikt met stoofpot gerechten, zoals frequent de chankonabe; vis en vlees, als eiwitbron, en groenten, niet veel vet. Gebruikt als lunch zonder ontbijt, in combinatie met bier gevolgd door een siësta om al die calorieën zo goed mogelijk op te slaan. Het was door research ontdekt ( Dr Wayne Callaway, obesitas expert aan de George Washington Universiteit) dat het cancelen van het ontbijt overeten later op de dag triggered maar het zou ook een daling van de stofwisseling veroorzaken. Er werd gevonden dat door het niet ontbijten, zoals door Sumo worstelaars, de stofwisseling 5% lager was dan bij wel een ontbijt. Verklaring zou zijn dat bij verdeelde calorie inname meer energie voor vertering en absorptie gebruikt zou worden. Veel bier, gebruikelijk is een zestal pinten per maaltijd, met 200cal per pint is ook een groeier.
Een voorbeeld van een chankobe-recept is: 1 gemiddelde kip ( een kip loopt op twee benen zoals een sumo worstelaar op twee benen moet blijven staan, niet op vier, daarom bij voorkeur veel kip) 2 uien, 3- 4 wortels, 2- 3 stengels prei, 1 daikon radijs,
Er zijn slechts 42 leden in de hoogste klasse die uit vijf rangen/ onderafdelingen bestaat. Deze hoogste klasse wordt Makuuchi genoemd, wat “ binnen het gordijn” betekent wijzend op het gebruik van deze groep om voor de wedstrijd in een door een gordijn afgesloten ruimte te zitten.
Waar gaat het nu allemaal om bij deze strijd? Het is simpel, het is net als overal: bepalen wie de sterkste is, door indruk te maken voor de strijd, door slim te zijn tijdens en natuurlijk tactisch te zijn, snel te zijn, voldoende met beide benen op de grond te staan en te blijven staan en vooral niet met welk ander lichaamsdeel dan de voeten de grond te raken of buiten de ring te komen.
De strijd wordt vooraf gegaan door, hoe kan het anders in deze zo met rituelen overladen cultuur, een serie van gebaren om allereerst de goden op te wekken, men klappe in de handen, te tonen dat men geen wapens bij zich heeft, door de lege handen op te heffen en al ronddraaiend te tonen aan de goden en het publiek, door het ene en daarna het andere been te heffen en met een duidelijke stamp op de vloer te planten om alle kwaadwillende geesten uit de ring te jagen. Dat gebeurt na de groepspresentatie voor een serie wedstrijden en wordt herhaald voor elke tweekamp. Bij elke individuele wedstrijd wordt dit nog vooraf gegaan door het symbolisch spoelen van de mond, als symbool van reinheid, het strooien van handen vol zout in de ring, om deze symbolisch te zuiveren. Dit laatste alleen bij de hoger geklasseerde.
Na deze voorbereiding nemen de twee tegenstanders plaats in de ring tegenover elkaar en begint het laatste deel van de vooral psychologische oorlogsvoering, met imponeer gedrag. Als blikken konden doden zou het hier al een slagveld zijn. Vroeger kon dit imponeer gedrag eindeloos duren; in 1928 werd het maximum van de tijd die men mocht gebruiken om “in de juiste stemming” te komen tot 10 minuten beperkt, hetgeen nu vier minuten maximaal is. Het, vaak kort durende, werkelijke gevecht begint nadat beide met de knokkels de grond hebben geraakt. Het is als met het uitpakken van een cadeau in dit land. De wijze van verpakken en uitpakken is het belangrijkste, vol traagheid en concentratie en eventueel bewondering; het uiteindelijke present wordt vaak nauwelijks bekeken, lijkt minder relevant.
Wij hebben zonder enige verveling gedurende een vijftal uren van deze culturele sportmanifestatie genoten. In een reeks gevechten tussen tegenstanders van langzaam opklimmende rangorde/ klasse waarbij bij de mindere goden direct begonnen wordt, geen vier minuten imponeer gedrag, geen zout strooien. Vaak wat langere strijd. Vooral bij de meesten een strijd met kracht en minder met handigheden als beentje lichten en dergelijke. Ook al zijn er volgens deskundigen wel 70 tricks om te winnen. Je ziet aan de wijze waarop de goed ontwikkelde musculatuur wordt gebruikt hoeveel kracht er bij komt kijken en op de ander wordt uitgeoefend waardoor ook veel belasting van de gewrichten met forse slijtage en blessures als gevolg. Voor de echt geïnteresseerden is nog te vertellen dat er vijf klassen zijn; de hoogste Yokozuma, dan achtereenvolgens: Ozeki, Sekiwake, Komusubi en Maegashira.
Ook het, verplicht laten groeien wanneer men sumo worstelaar wordt, haar heeft een traditionele opmaak, bovendien nog rang gebonden, maar vooral terug te voeren op de Edo periode en bedoeld als beschermende laag bij het op de grond komen van het hoofd.
Zo zie je een uitingsvorm van een met regels omgeven kaste met streng gereglementeerd leven als in een militaire samenleving. Men leeft jaren in een gesloten gemeenschap, vaak jaren op een slaapzaal zonder veel privacy. Men is voortdurend op straat als rikishi, Sumo- worstelaar herkenbaar want ook daar wordt traditionele kleding gedragen en op traditionele sloffen gelopen.
Toch blijken mensen regelmatig dit soort samenlevings vormen te prefereren met al hun duidelijke normen en waarden. Het was een interessante middag.