Sakura en Hanami

Gepubliceerd op 6 mei 2010

Sakura tijd.

Dat was het in Japan. Zo van 15 maart tot 15 april dit jaar. We boften het was redelijk fris, niet te veel regen en vooral niet te veel wind.
Maar waar ging het eigenlijk over? Wat was er nu zo bijzonder. Sakura betekent kersenbloesems en wel vooral de bloesems van de NIET kersen vormende soorten.
Ja, nou en, denk je dan, in Nederland hebben we ook een Betuwe vol met bloesems en dan komen er nog vruchten aan ook. Bovendien doen onze prunussen het ook best aardig.

Allereerst is er hier in Japan een wisselwerking ontstaan. Omdat het zo sierlijk staat zijn de bomen op talloze plaatsen puur voor de sier geplaatst en zijn eventuele kersen alleen maar een last. Sier zonder last, dat is Japan met zijn pogingen tot een maakbare samenleving. Kersen betekenen vogels, poep en gladheid door vallen van de vruchten. Dat kan de Japanner zeker niet gebruiken; hij kortwiekt bomen toch al in het najaar vanwege de bladval, om niet al die rommel op straat te krijgen!
De Japanse kers bomen zijn niet hier en daar voor de sier geplaatst, nee hele oevers en lanen zijn er mee bezoomd. Zo was onze tuin aan een kant zo met deze bomen, die zomers vol in het blad zitten, afgegrensd dat we geen uitzicht hadden vanuit onze slaapkamer en ons deden verzoeken ze te snoeien; we begrepen toen nog niet de soort heiligschennis die we blijkbaar pleegden, maar merkten aan de reactie duidelijk dat hier geen sprake van kon zijn.

Die wisselwerking, het staat zo mooi dus we gebruiken het als versiering op talloze plaatsen, zorgt er voor dat er zeeën van bloeiende roze en witte bloesems ( ja, ik weet het dit bloeiende bloesems is dubbel, maar het is zo overdadig dat ik het daarom gebruik) ontstaan, wat op zich het weer heel lastig maakt om mooie gedetaileerde foto’s te maken, er is te weinig contrast, maar ik zal mijn best gaan doen.

Het is niet alleen overdadig en mooi er is ook nog iets extra’s.

Allereerst is er de wijsheid: dat het bloeien in zijn volle schoonheid onafhankelijk is van het feit of er iemand kijkt. Schoonheid om de schoonheid zelf. Da's toch mooi, eindelijk geen opportunisme; en dat in dit land waar alles (om)koopbaar lijkt te zijn; althans in de politiek en planning/ beton maffia, niet in het dagelijks leven. De boom bloeit toch wel hoeveel of hoe weinig er ook hun blik op werpen. Dat dit evolutionair niet helemaal opgaat en het ontstaan van een geurende en kleurige bloem zeker voor de bevruchting een functie heeft laten we bij deze wijsheid even ter zijde. “It is a song of praise for the flowers and trees which merely following the providence of nature withstand the harsh cold of winter and bloom without concern for whether or not someone may be watching”, ( Geen eigen tekst; ergens in de afgelopen maanden gevonden, bron onbekend)
Dan wanneer men de teerheid en kwetsbaarheid maar vooral ook de kortdurende pracht in beschouwing neemt kan het als een metafoor gezien worden voor het menselijke leven of het leven in het algemeen, ephemeral, kortstondig, zo mooi samengevat in de Japanse kreet: mono no aware, dat zo veel betekent als de kortstondige voorbijgaande schoonheid der dingen, aware is het oh- ah effect ( ingetogen, beschaafd) of waauuuw ( wat extroverter).

Kortom we zijn weer blij dat de winter ten einde is en de natuur ons toch weer toont opnieuw producten te willen geven zodat we verder kunnen leven, het voorjaarsfeest, terug te vinden in het christelijke paasfeest. Dat wordt trouwens hier in Japan niet gevierd. Bovendien is/ was dit het teken om de rijst te gaan planten en bracht men een offer aan de geest, kami, in de boom gebracht om een gunstige rijstoogst te krijgen. Later werd het nogal eens de geest uit de sake fles die in de man werd gebracht.

( Deze foto's vooral aanklikken en even bekijken!!!)

Ook voor de Shiju Kara, Parus minor, nesttijd

Het alle tijd en aandacht geven aan deze korte pracht past ook wel heel erg bij de vluchtige manier van leven van de Japanner met het snel even terugtrekken met veel aandacht voor het kleine, de bonsai, het bloemschikken, het steentje in de overigens lege ruimte ( waarmee die opeens functioneel wordt), de ene muziek toon die de stilte accentueert en een functie geeft maar in tussen geen ruimte ordening of schoonheids commissie die zo functioneert dat men er iets van merkt bij de stedenbouw.
Het past bij het een weekend lang naar sakura kijken, het Hanami gebeuren. Hana is bloem, mi- kijken. Het bloem kijken.
Hanami betekende aanvankelijk vooral naar de roze Japanse apricot, plume,

Prunus mume, kijken later de Japanse kers bloesem, wit of licht rose, er zijn 200 soorten, al of niet met staande of hangende takken.

Hanami betekent dat het weerbureau zorgvuldig bij houdt hoe het cherry blosoms front naar het noorden opschuift, zelfs maanden tevoren voorspellingen doet wanneer het waar zal bloesemen en velen maken afspraken om dan met familie vrienden en/ of kennissen te gaan picknicken, vooral langs een rivier oever waar kersen bomen staan. Overdag maar ook bij nacht, het yozakura, waarbij dan lampionen de sfeer verhogen. Dat men van het weerbureau ook verwacht dat het weer zelf geregeld wordt zou mij niet verbazen in ieder geval was het dit jaar prachtig weer in de topweekenden.

Historisch gezien ontstond deze activiteit in de Nara periode. Dit is het tijdvak van 710- 794, de periode van een landbouw samenleving gegroepeerd om dorpjes en het volgen van het Shinto als religie om natuurlijke en voorouderlijke geesten te vereren, met als hoofdstad Nara gemodelleerd naar het Chinese voorbeeld van de toenmalige hoofdstad Xian, van het terracotta leger, met het overnemen van de Chinese karakters voor het schrijven van Japanse klanken. Althans volgens overlevering, oa. in, inmiddels ook aan mijn bibliotheek toegevoegde boek, ( ? hoe heb ik zonder kunnen leven) de “Tale of the Genji”, ( beschouwt als de een der eerste romans ter wereld, geschreven door een vrouw ( wat we nog steeds bijzonder vinden) Murasaki Shikibu, 976- 1014 of 1024, waarin de term Hanami voor het eerst als term op overgebleven schrift gebruikt werd)
Maar tijdens de Heian periode ( 794- 1185, waarin de hoofdstad naar Heian- kyo= Kyoto werd verplaatst en het culturele leven veel meer ontwikkelings mogelijkheden kreeg, al of niet doordat een veel meer gestructureerde samenleving ontstond doordat de aan de keizerlijke familie, die de formele macht had, verbonden Fujiwara clan om haar belangen in het land te beschermen steeds meer bewakers, soldaten en politie nodig hadden en de krijger klasse, de samurai, deed ontstaan of in ieder geval in omvang en belang enorm liet toenemen) kreeg het veel aandacht aan het keizerlijke hof en verschijnt het in allerlei gedichten, tanka en haiku. Het wordt in de jaren daarna van hof activiteit tot samurai activiteit en tijdens de latere Edo periode zien we dat Tokugawa, die van het Osaka kasteel, overal bomen laat planten om dit Hanami gebeuren te bevorderen, panem et circenses? In ieder geval is het tegenwoordig de periode waarin het nieuwe schooljaar begint en het vorige belastingjaar eindigt of omgekeerd.

Het recente verleden zorgt nog voor een meer negatieve associatie met het kersenbloem symbool omdat dit symbool voor het korte leven en de snelle dood door kamikaze piloten op hun vliegtuigen werd gebruikt; zelfs werden kersenbloemtakken op hun missies meegenomen. De overheid gebruikte het in haar propaganda ter bevordering van het nationaal- en militair-isme en plantte vaak nieuwe kersenbomen om nieuw bezette gebieden als Japans grondgebied te claimen.

Al met al een foto opportunity bij uitstek.