Vakantie in de Pacific, Saipan 1.

Gepubliceerd op 24 juli 2012

Vooruit lopend op de zomerse hitte van Japan wilden we, begin mei, nog de Pacific regio verder onderzoeken en wel zo een mooi eiland ergens in die grote Stille Oceaan. Wij waren op het idee gebracht van Guam, niet te ver, wel Pacific, niet te Japans qua taal; aangetrokken door dat woord: stille, misschien?

Het waarom die oceaan "stil" heet is trouwens wel aardig om toe te lichten. Dat hangt samen met de reizen van de Portugees Magellaen, die na het omzeilen van de zuidelijke punt van Zuid Amerika, vanaf de Atlantische Oceaan via de later naar hem genoemde straat, in een grote zee komt met eindelijk gunstige winden en rustiger weer en daarom de naam Mar Pacifico bedenkt, hetgeen vrij vertaald over de hele wereld pacific of stil wordt.
Nog even verder qua etymologie: Oceaan--> van het Griekse Okeanos, ωκεανός, dat gebruikt wordt voor zeeën aan de rand van de bekende wereld, Atlantisch naar het

gebergte, de Atlas, in Noord Afrika, dat weer gezien werd als een van de twee peilers waarop de hemel rustte ( kijk maar naar het paleis op de Dam) en genoemd was naar een van de zonen van Titus, die voor straf, dat is weer een ander verhaal, de wereldbol moest dragen. Dat is althans een verhaal. Vermeldenswaard is trouwens de site: etymologiebank.nl welke veel etymologische informatie geeft. Deze weet ten aanzien van Atlas te vermelden: Atlas: dit is een veelzijdig geleerde, ‘tutor’ van de god Janus en administrator van de koning van Etrurië; hij geldt als het symbool van de kosmografie en cartografie. Bedoeld wordt de legendarische koning Atlas van Mauretanië (het tegenwoordige Marokko). De grote cartograaf Mercator gebruikte trouwens dat woord atlas voor het eerst voor een kaartenboek. De voorplaat van een zijner boeken toont een naakte oude man met op zijn knie een hemelbol, die hij opmeet, en met de aardbol voor zijn voeten op de grond. Deze mythische koning is in feite de mythologische figuur Atlas, die de hemel op zijn schouders torst; zie ook → atlant en → atlas 4 ‘bovenste halswervel’.

Dit als inleiding om in een rustige stemming te komen.
Deze Pacific Ocean, omringd door de ring of fire, is overigens niet zo stil zoals we recent nog in Japan zelf hebben kunnen merken. Anderzijds is het wel een gebied dat geassocieerd wordt met mooie stranden, paradijselijke baaien en koraal, zodat beelden van snorkel vakanties met lui liggen op het strand vanzelfsprekend opdoemen.

Wij hebben in het recente verleden al een voorproefje gehad met een kortdurende reis naar de Ryukyu eilanden waartoe Okinawa ( eerste vliegbestemming) en het daar vlakbij gelegen Ishigaki ( met lokaal vliegverkeer) behoren. Op de afbeelding halverwege Japan- Taiwan. Maar Ishigaki bleek nog zo Japans qua taal en cultuur dat we nu de voorkeur gaven aan een meer onder westerse invloed staande regio zodat we via Guam bij Saipan terecht kwamen.

Eilanden behorend tot de Mariana groep midden in de Pacific gelegen. Op de 2e afbeelding de meest rechtse noord- zuid verlopende boog/ zeerug vanaf Japan.

De geologische ontstaansgeschiedenis van Hawaii kennende, wanneer U dat nog herinnert uit de vorige verslagen ( hotspots midden in een langzaam vooruitschuivende continentale plaat en steeds weer door nieuw ontstane reusachtige vulkanen gevormde eilanden) is de geologie van de Mariana groep samen met de andere groepen eilanden gelegen in de Izu- Bonin- Mariana boog nog verrassender maar ook vanzelfsprekender wanneer we de continental drifting theorie van Wegener uit 1911/ 1915 en de daaruit verder ontwikkelde plaat tektoniek ideeën uit de zestiger jaren van de vorige eeuw aanvaarden.

De Mariana plaat, welke een kleine plaat is aan de rand van de Filipijnse Zee plaat, botst aan de oostelijke rand tegen de Pacific plaat. Deze Pacificplaat, broodkorst in de soep of zogenoemde oceanische lithosfeer, is oud en dik, heeft veel van zijn “drijfvermogen” verloren en duikt makkelijk en diep onder de jongere en lichtere Mariana plaat.

Dat niet alleen; bij dit eronder duiken wordt wat er nog aan lichtere en vervloeibare bestanddelen, vooral water opgeslagen in serpentiniet, in zit samen geperst zodat het naar boven komt als magma en vulkanen vormt. Deze vulkanen kunnen wanneer ze boven water komen waar genomen worden als eilanden. In zo een subductie ( onderduik) gebied als het ware een kralenslinger vormend van vulkanen tot boven het zeeniveau om aan te geven welke drukte het onderwater is geweest; tevens vindt op die wegduik rand trogvorming plaats. Dat zijn niet zomaar trogjes want dat diep duiken gaat inmens ver. Zodanig dat naast deze slinger van eilanden de diepste zeeën ter wereld ontstaan zijn, de zogenoemde Mariane trog met een diepte van meer dan 10 kilometer. Recent nog in het nieuws geweest door de reis van de Titanic filmmaker Cameron die met een duiktoestel naar de bodem is afgedaald.
Midden in die Pacific ligt zodoende een hele reeks eilandjes schijnbaar in the middle of nowhere die een samenhang met elkaar hebben ook al is er boven water best een behoorlijke afstand.

De gevormde vulkanen en hun zichtbare uitstulpingen boven het water, dus ook het eiland waar wij naar toe willen, kunnen van forse omvang zijn. Hierbij moet men eerder aan eilanden ter grote van Texel ( 170 km² groot) denken dan aan de Vaalserberg.
Saipan is bijvoorbeeld 122km² en Guam zelfs 541km².

De op de 3e afbeelding waar te nemen slinger of boog, midden rechts, vormt de Izu- Bonin- Mariana boog lopend vanaf het midden van het Japanse hoofdeiland Honshu, daar waar op land de Fuji vulkaan is ontstaan, naar het Zuid- Oosten. Al deze eilanden zijn van vulkanische oorsprong met in het zuurstof en lichtrijke oppervlakte water gebied koraalvorming, zoals Darwin al terecht veronderstelde toen hij de Pacific eilanden zo midden in de oceaan waar nam.
De eerste groep zijn de Izu eilanden, twee steden en zes dorpen vormend, allen vallend onder de gemeente Tokyo.
Dan de Bonin eilanden, 30 in getal, met totaal 2440 inwoners, nooit verbonden geweest met een vaste land en daarom wel de Oosterse Galapagos genoemd. Bonin betekent in oud Japans: onbewoond. Dat is dus niet meer waar.

Dan komen “de eilanden van de dieven, de Islas de los Ladrones”. Dat was de classificatie die Magellaen eraan gaf omdat de bewoners van die eilanden die hij aantrof, de Chamorras, geen privé bezit kenden en alles wat los zat aan boord van het schip meenamen; later werden de eilanden naar de Spaanse koningin Mariana van Oostenrijk genoemd toen Spanje ze begin 17e eeuw begon te koloniseren.
Deze groep eilanden/ vulkanen is geologisch gezien wat jonger, Bonin 48 miljoen en de Mariana’s van Noord naar Zuid van 5 in het noorden tot 30 bij Guam. Het is dan ook nog een vulkanisch redelijk actief gebied met uitbarstingen in 1967 ( Farallon de Pajaros), 1993 ( Pagan) en 2003 tot 2005 Anatahan, en uit verder onderzoek zelfs in 2008 nog.

We wilden niet naar Guam zelf, daar dat te veel als Okinawa leek te zullen zijn, veel Amerikaanse invloeden en minder kans op tropische scenery, we kozen voor Saipan, een 50 minuten vliegen terug van Guam en omgeven door koraalrif. Dat leek mooi om te snorkelen. We realiseerden ons toen niet, door gebrekkige historische kennis omtrent de strijd tijdens de Asia- Pacific War, welk verleden dit eiland had, nooit gehoord hebbend van de Battle of Saipan; we kenden Iwo Jima als begrip, de ontzettende strijd om Okinawa, maar het strategisch belangrijk geachte Saipan was aan onze, en onze geschiedenis leraren, aandacht ontsnapt. Daar over later meer.

Eerst nog wat geschiedenis omtrent het bewoond raken van deze streek, want ooit zijn er mensen op aangekomen.
Volgens onderzoek, C14 dating, zijn de eilanden van de Marianagroep omstreeks 2000 BC bewoond geraakt, vermoedelijk vanuit Taiwan, dat voor meer exploratie van de Pacific als springplank heeft gediend. Wel is er mtDNA analyse dat andere distributie patronen suggereert, onder andere vanuit Sulawesi en mogelijk met grotere ouderdom, dus helemaal zeker is het niet, mogelijk dat nog verder DNA onderzoek meer verdieping van deze kennis verzorgt.

In ieder geval zijn de eilanden met hun oorspronkelijke, chamorro bevolking, door de Spanjaarden beïnvloed en later, in 1899, Duits bezit geworden.

“After the Spanish–American War in 1898, Spain lost many of its remaining colonies. Cuba became independent while the United States took possession of Puerto Rico and Spain's Pacific colonies of the Philippines and Guam. This left Spain with the remainder of the Spanish East Indies in the Pacific, about 6000 islands that were tiny, sparsely populated, and not very productive, and that were both ungovernable after the loss of the administrative center of Manila, and indefensible after the entire loss of two Spanish fleets in 1898. The Spanish government therefore decided to sell them. Germany then pressured the Spanish government to facilitate the sale of the islands to Germany. The German–Spanish Treaty of 1899 was a treaty between the German Empire and Kingdom of Spain, with the latter selling the remainder of its Pacific Ocean islands to Germany for 25 million pesetas or respectively 17 million Marks”.
Tot na de WO I. Toen kwam het per 1922 onder Japanse invloed via een mandaat van de volkerenbond, en ontstond er suikerriet- en visindustrie en de Japanse militaristen, ook hier, maakten er een legerbasis van met in 1941 bijna 30.000 militairen.

Dit heeft het eiland geweten, die Japanse militairen en Japanse invloed; er waren ook een groot aantal Japanse burgers, vooral vanuit Okinawa, komen wonen.
Aan het einde van WO II zagen de geallieerden Saipan en omliggende eilanden als belangrijke strategische plekken en de Japanners zagen het als laatste lijn van defensie van hun thuisland. Er was inmiddels op Saipan een groot vliegveld nuttig voor beide partijen, 1300 mijl van Tokyo. Tevens werd door het Allied Command besloten dat Japan aanvallen via de centrale Pacific beter was dan via de Filippijnen, zodat in juni 1944 op Saipan met een invasiemacht van 8000 mariniers door de geallieerden werd geland, waarna een gevecht van drie weken volgde ( totaal werden er 71.000 soldaten ingezet) waarbij op “klassieke” Japanse wijze 24.000 van de 31.000 Japanse soldaten omkwamen door de tegenstander of door zelfmoord ( nog eens 5.000), dat laatste vaak bij voorkeur met meename van 7 tegenstanders zoals het Imperial Command bevolen had. Ook de lokale Japanse bevolking van vrouwen en kinderen pleegden massaal, er is sprake van 8000, zelfmoord, bang gemaakt voor wat de US soldaten met hen zouden doen, mogelijk de daden van de Jappen in Nan- Jing en elders als overwinnaars kennende, van een hoge rots, Banzai Cliff, in zee te springen. Er was aan het eind van de slachting sprake van 921 gevangenen!

Het was een verschrikkelijke serie gevechten geweest. Ruim 21.000 geallieerden waren na afloop omgekomen ( 3.426), gewond of MIA.

Deze geschiedenis maakt diepe indruk wanneer je het eiland bezoekt Vooral de omvangrijke zelfmoord van de vrouwen en kinderen geeft het verblijf een negatieve geladen doom, met name omdat het ook al geen vrolijk eiland blijkt te zijn.