China wordt assertief. Een bezoek aan Expo Shanghai.
Gepubliceerd op 27 september 2010
China wil zich tonen.
De Consul Generaal van China in Osaka opperde het idee een reis naar die Expo te organiseren voor de leden van het consulaire corps. Heel slim, anders had een ieder geaarzeld en was overgegaan tot de orde van de dag; nu echter werd er, reizend voor eigen rekening, toch wel drempel verlagend entree mogelijk gemaakt waarbij lange wachtrijen konden worden omzeild en dat is met drie tot vier uur bij een aantal paviljoens, die aardig of echt de moeite waard zijn, toch wel erg plezierig.
Eerst Shanghai. Hier was ik al eerder in 1994 geweest; het opvallende toen was de enorme ijver waarmee er 24 uur per dag 7 dagen per week hard werd gewerkt om de infrastructuur te verbeteren. Enorm dan ook hoe deze stad veranderd is in die 16 jaar en hoeveel er gebouwd is, de hoogte in op vooral het oostelijk gebied Pudong (= oost van de Pu) aan de andere kant van de rivier, waar vroeger een groot moeras was.
In 1994 was er al een in statu nescendi zijnde televisie toren, Oriental Pearl Tower, later tot 468m uitgegroeid; daar zijn dan onder andere als meest hoge toon aangevende bijgekomen:
Het is leuk je te realiseren dat deze alluviale vlakte vooral afkomstig is door de gletsjers van het Tibetaanse hoogland. De aangroeiende sedimentvlakte van deze langste rivier in Azië is gevormd met grote hoeveelheden weggesleten materiaal vanuit de naast het Himalaya massief gelegen hoogste en grootste hoogvlakte, het zgn. “dak van de wereld”. Een hoogvlakte die nog steeds in ontwikkeling is door de botsing van de Indo- Australische en de EurAziatische tektonische platen, dat wil zeggen nog steeds hoger wordt gedrukt en lager wordt geërodeerd.
Tot 1127 groeide Shanghai tot een bescheiden stad met een 12.000 huishoudens. Echter door de verovering van de historische stad Kaifeng, noordelijker aan het Grand Canal gelegen en toentertijd omstreeks 1013- 1127 een der grootste steden ter wereld met 600.000- 700.000 inwoners (!), door de Jurchen, een volk uit het noorden, Mantsjoerije tot in noord Korea, kwamen veel vluchtelingen naar Shanghai en kreeg de stad 250.000 inwoners. Hangzou werd toen de nieuwe hoofdstad voor de zuidelijke Song dynastie.
Allerlei politieke ontwikkelingen daarna: veroveringen, stichting van een belangrijke tempel en ligging zorgden voor een voorspoedige verdere ontwikkeling, met een korte evacuatie periode in de 16e eeuw door het uitmoorden van honderden kooplieden/ inwoners door Japanse piraten, de Wokou. Na de bouw van een hoge, 10 meter, muur was ook daar bescherming tegen en kon met name de katoen verbouw en industrie in het boven gelegen gebied zich ontwikkelen en werd het als ijsvrije doorgang van en tot het immense en goed bereikbare achterland door eigen en buitenlandse handelspartners gezien. Zeker nog eens versterkt door de opheffing in 1684 van het verbod tijdens de Ming dynastie om oceaan gaande schepen te hebben. Er was een grote mate van bestuurlijke onafhankelijkheid gedurende de driehonderd jaren durende, redelijk gedecentraliseerde, Qing dynastie.
Door de industrialisatie in de westerse wereld, met name Engeland, kreeg de ouderwets gebleven katoen industrie een forse knauw en toen ook nog eens handel werd afgedwongen door deze Engelsen met moderne oorlogsschepen en de verplichting opium in te voeren na de twee Engels Chinese oorlog 1839- 1842 en 1856- 1860, ook wel opium oorlogen genoemd, ontstonden er grote veranderingen in China en wel Shanghai in het bijzonder.
Omdat die eerste opium oorlog nogal wat invloed op de status en ontwikkeling van Shanghai gehad heeft zal ik hier de achtergronden toelichten, mede omdat er niet zo veel nieuws onder de zon blijkt daar ook hier oorlog gevoerd werd om uiterst dubieuze, met drugshandel gelieerde, redenen. Door de later beroemde Engelse politicus William Ewart Gladstone op jeugdige parlementslid leeftijd als "unjust and iniquitous" beschreven gevoerd "to protect an infamous contraband traffic".
De Britten waren zeer geïnteresseerd in meer handel met China door de grote belangstelling in Europa voor thee, zijde en ginseng, waarbij een keizerlijk verbod forse restricties veroorzaakte in het aantal plaatsen waar handel mocht worden gedreven, namelijk alleen maar Kanton, (Gangshou), en dan nog slechts door monopolies met keizerlijke goedkeuring, zodat invoer van laag waardige artikelen voor de gewone man, zoals met de handel in India wel rendabel, hier oneconomisch was. Het gevolg was dat vooral zilver als bulk artikel voor de Britten het voornaamste verkoopproduct werd, waarbij het probleem voor de Engelsen was dat dit weer uit continentaal Europa en Mexico moest worden aangevoerd. De Engelsen ontwikkelden zich zeer vindingrijk tot drugshandelaren ( waar onze eigen VOC ook zo goed in was en veel profijt uit haalde) en gingen het reeds medicinaal bekende opium voor recreationeel gebruik propageren, ondanks in China bestaande wetten ertegen. De handel nam grote vormen aan van 15 ton in 1720 tot 75 ton in 1773 en op een gegeven moment waren er zeker 2 miljoen Chinezen verslaafd. De jaren erna nam door verhoging van de productie in India, Bengalen, het aanbod, de invoer en het aantal verbruikers alleen maar toe, zodat er omstreeks 1830 sprake was van zeker drie miljoen verslaafde burgers, mede door het propageren van het met tabak vermengde roken in pijpen. Na het verlies van het monopoly door de EAC vertienvoudigde de import van 270 ton in 1820 tot 2,558 ton twintig jaar later.
Dat deze illegale handel veel corrupte ambtenaren, tot de viceroy van Kanton toe, tot gevolg had ( wat is er anders met de huidige drugspolitiek en verbod tot gebruik; men leert ook niets of men moet tot de conclusie komen dat veel samenlevingen juist behoefte hebben aan illegaliteit en corruptie) en een negatieve beïnvloeding van de gezondheid en productiviteit van de vele onderdanen had was voor de keizer reden om handelend op te gaan treden; vooral ook omdat de invoer van zilver stagneerde. Hij benoemde Lin Tse-hsu, de gouverneur van de provincie Hu-Huang bekend als “Lin the Clear Sky” vanwege zijn integriteit en capaciteit, tot keizerlijke opiumgebruik bestrijder. Deze richten verslaafde behandelcentra op en nam allerlei maatregelen die uiteindelijk culmineerden in 1839 in de inbeslagneming van 2½ miljoen pound processed opium bij acties in de Kanton delta.
Dit lieten de Engelsen, die hun zeer lucratieve handel bedreigt zagen worden, niet op zich zitten en er werd een oorlogsschip gestuurd, later meer, om de Chinezen hun druggebruik op te dringen en de eerste opium oorlog (1839- 1842) was het gevolg. Deze Lin had bovendien, zoals wel vaker in de geschiedenis ervoor en erna, verkeerde inschatting gemaakt van de sterkte van zijn tegenstander (http://opioids.com/opium/opiumwar.html): Lin, who had the use of a fleet of Chinese war junks at his disposal, was not frightened by the arrival of a single British warship.
Lin assumed that his Chinese warships were superior to the ships of the British navy. He thought that Europeans were primitive barbarians. British fabrics were inferior to Chinese silk, British earthenware was inferior to Chinese ceramics, and the general behavior of British seamen seemed uncivilized, so Lin assumed that the British navy must be inferior to the Chinese navy. Lin did not know that even British civilian merchant ships were armed with cannon that were far deadlier and more accurate than any of the guns of the Chinese fleet.
On September 4, two British merchant ships and a launch from the newly arrived warship attacked three Chinese junks that tried to prevent them from landing at Kowloon to obtain water and supplies.
Although the Chinese warships returned the British fire, they did no damage to the British ships, and were forced to retreat after being badly shot up by cannonballs.
Deze forse onderschatting had een nederlaag voor het China van toen tot gevolg.
De Engelsen kregen Hong Kong in bezit en er werden vijf havens, waaronder Shanghai, open gesteld voor vrij handelsverkeer. De opium handel werd echter nog niet geregeld maar werd met al zijn illegaliteit hervat door zowel de Britten als de Amerikanen omdat bij verdrag geregeld was hun handelaren slechts door hun consuls op onwettig gedrag gecontroleerd konden worden. Pas na de 2e Opium war, bij het verdrag van Tianjin, werd de handel echt gelegaliseerd. De Chinezen noemen de hierop betrekking hebbende verdragen de inequal treaties.
Nu komen we terug bij Shanghai en zien dat en passant, mede omdat de Chinese rechtspraak volgens de Westerlingen niet voldeed door het ontbreken van een jury systeem en een voldoende scheiding der machten, de magistraat was onderzoeksrechter, rechter, jury en would-be vonnisuitvoerder tegelijk, werd in Shanghai, dat een der belangrijkste haven plaatsen werd, een aantal buitenlandse concessies met eigen rechtspraak gevormd: Engels, Amerikaans en Frans. Deze werden net buiten de stadsmuren gelokaliseerd. Het bleef sovereign Chinees gebied maar het werd een extra territoriale zone waarin onder andere door de Britten een gebouw werd gehuurd net ten zuiden van de Soochow creek om dienst te doen als consulaat; dat werd al snel het epicentrum van de Britse concessie.
Ze kreeg je de Chinese stad Shanghai met een aantal buitenlandse gebieden er naast, Amerikaans, Brits, Frans en later, onofficieel, Japans ( Hongkew). Deze gebieden hadden aanvankelijk een eigen beheer/ bestuur, maar de Britten en Amerikanen vormden in 1863 het Shanghai International Settlement aan de Huangpu River gelegen, aan weerszijden van de Suzhoukreek, met controle door een council van alleen buitenlanders. Het Franse gebied bleef zelfstandig. Het gevolg was een bestuurlijke absurditeit met bijvoorbeeld de noodzaak drie verschillende rijbewijzen nodig te hebben om door de hele stad te kunnen rijden. http://en.wikipedia.org/wiki/Shanghai_International_Settlement#cite_note-0 The International Settlement maintained its own police force, the Shanghai Municipal Police and even possessed its own military reserve in the Shanghai Volunteer Corps. Following some disturbances at the British concession in Hankow in 1927, the defences at Shanghai were augmented by a permanent battalion of the British Army which was referred to as 'The Shanghai Defence Force' (SDF). The International Settlement was not a British possession in the sense that Hong Kong or Weihei were, and was instead ruled as a treaty port under the terms of the Treaty of Nanking 1842. Chinese sovereignty still prevailed on the territory, but individuals who were not Chinese and were members of the Fourteen Favoured Nations were granted extraterritoriality. The SMC did however exercise a considerable degree of political autonomy.
Dit alles zorgde ervoor dat door een Europees bouwbeleid en architectuur een uniek stukje met nog steeds indrukwekkende gebouwen ontstond langs de Huangpu, de Bund genoemd. Dit woord Bund, wat dijk of kade betekent, zou uit het Urdu afkomstig zijn, band, met als betekenis: dijk, oever, dam en zou door een Joodse Nepalese inwoner, Victor Sassoon, uit Baghdad, waar vele zgn. bands zijn, geïmporteerd zijn. Er zijn ook voorbeelden van “bunds” in India, China en Japan, bv. Yokohama Bund. De “Bund” is echter in Shanghai.
Dat brengt ons naar het heden. De Bund is er nog steeds,
De Oriental Pearl Tower door Jiang Huan Cheng van de Shanghai Modern Architectural Design Co. Ltd;
het Shanghai Financial Centre door Kohn Pedersen Fox Associates; de Jin Mao Tower door Skidmore, Owings & Merrill (SOM), die ook het Burj Khalifa in Dubai, het hoogste gebouw ter wereld, hebben ontworpen.
Verderop langs de rivier, aan de oostzijde, is het terrein van de wereld tentoonstelling met als titel: Better city, better life. Het Chinese gebouw van buiten indrukwekkend, het grootste met 63 meter hoogte, genaamd: “ The Crown of the East” dat op een oude Chinese kroon moest gelijken van de architect He Jingtang met een driedimensionale IT presentatie van historisch materiaal en verder tentoonstelling van materiaal uit de verschillende provincies. Indonesië: met veel aandacht voor biodiversiteit
De stad zelf is alleszins het bezoeken waard. We hebben deze keer vooral het moderne deel gezien waarbij de winkels kunnen concurreren met Singapore, dezelfde international eenheidsworsten als Louis Vutton, Prada, Rolex, Longines en dergelijke zijn hier voor de Chinese clientèle volop aanwezig. De meeste producten worden vermoedelijk om de hoek gemaakt, wel met oorspronkelijk design en kwaliteitscontrole, maar toch.
