Iranreis 2015 2. Shiraz Persepolis Naqsh-e Rustam

Gepubliceerd op 27 november 2015

7/11 Shiraz
Wij bezoeken vandaag het Sjah Tsjeragh mausoleum, (zie link voor nadere info) het mausoleum met de resten van de twee zonen van de zevende imam, oftewel de broers van de 8e, een sjiitisch bedevaart bolwerk. De dames gaan via een aparte ingang naar binnen en komen weer verder via een aankleed sluis alwaar zij zich hullen in zulke fantasierijke chadors dat zij bij binnenkomst op het binnenplein niet direct opvallen en vervolgens aanleiding zijn voor veel hilariteit.

De grote hal van het mausoleum,

een der belangrijkste bedevaartplaatsen van Shiraz, geeft toegang tot een enorme spiegelende zaal

waarin, via gescheiden toegangen voor man en vrouw, die met zilveren rasterwerk omgeven tombe aan te raken is.

Indrukwekkend geheel. Het vrouwelijke deel blijkt volgens getuigen een relaxte sfeer te ademen waar vrouwen gezellig onder elkaar vertoeven en zelfs de borst geven aan hun hongerige zuigeling.
Enkele vrouwen uit onze groep beschrijven een psychisch effect op henzelf door de chador, zij voelen zich gesterkt in hun vrouwelijke identiteit.
Dit mausoleum is een van de echte bezienswaardigheden van Iran door de grootsheid, ingetogen schittering en relaxte sfeer.
Wij gaan vervolgens naar de nu geheel toegankelijke Vakil bazaar waarin enkele karavanserais zijn. Het is aardig. Wanneer je ervaring hebt met bazaars is dit qua bouw een middelmatig fraaie, met de bekende concentraties van handel en kleurrijke uitstallingen van kruiden,

goederen en sieraden.
De lunch wordt gebruikt in een volgens aanwijzingen gevonden typisch Iraans restaurant, hetgeen hetzelfde restaurant blijkt als de avond tevoren.
Dan s middags de Vakil moskee, https://nl.wikipedia.org/wiki/Vakilmoskee, welke van omstreeks 1750 is en gerestaureerd blijkt in de 19e eeuw. Hij heeft slechts twee Iwans, de traditionele ingangspoort, aan de noordelijke en zuidelijke zijde. ( Normaal is vier Iwans, in grotere gebouwen aan de vier zijde van het grote centrale plein). Boven je hoofd zie je dan de kraagstenen met typische decoratieve functie, de muqarnas,

kleine niches gestapeld in meer lagen, de indruk van een bijen raad gevend. Versiersel zonder functie, wel typerend voor Iraanse moskee. Verdere decoratie met typische Shiraz Haft Rangi ( zeven kleuren) tegelwerk, de minbar ( preekstoel) is uit een stuk marmer vervaardigd. Het is een niet onaardige moskee, niet echt mooi en wat kaal. Hij lijkt ook niet druk bezocht.
Khan Khvaja Madras wordt nog bezocht, maar is niet werkzaam, wel is er een fraai gedecoreerde badafdeling.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nasir_al_Molkmoskee is het omrijden waard. De nachtelijke bidhal bevat 48 monolithische spiraal gedecoreerde pilaren met een topstuk van acanthusbladen en heeft tapijten op de vloer liggen, terwijl dat in vele moskeeën op deze reis niet het geval was.

8/11 Shiraz: op 60 km afstand liggen de ruïnes van de ceremoniële hoofdstad van het Achaemenidische rijk van Darius I, de stichter, Xerxes I en Ataxerxes I:
Persepolis.
De bouw begon in 515BC en de inmiddels omvangrijke plaats werd in 333BC geruïneerd door Alexander de Grote (grote verwoester of groot veldheer??), volgens overlevering werd na een bacchanaal veel van de aanwezige gebouwen met houten zuilen op stenen voeten door brandstichting vernietigd. Het hout van deze zuilen was volgens onderzoek afkomstig van cederbomen uit de Libanon en teak uit India!! Wat een logistiek.
Volgens niet bevestigde geruchten was dit verbranden een wraak voor het verbranden van de Acropolis tijdens de 2e Persische invasie in 480BC door Xexes.
Persepolis werd aangelegd langs de toen aanwezige Pulvarrivier op 43km van Pasargadae, de verblijfplaats voor Cyrius en na zijn dood van zijn zoon Cambyses II.
Het op een groot terras gebouwde complex verheft zich 13 meter boven het maaiveld. Dat is voor het oude Iran niet iets bijzonders daar al heel lang, oudste restant is van 4000 BC, zogenaamde ziggurats werden gebouwd waarop tempels werden geplaatst, en door hun hoogte goed verdedigbaar waren. Het Persepoliscomplex is via trappen toegankelijk, waarna men door de Poort der Staten loopt aan beide zijden geflankeerd door zogenaamde stiermannen,

beelden van demonen die het kwaad bestrijden, half man, half stier met vleugels, Perzisch: Lamassus. Er zijn op deze plaats zelf nog duidelijke resten van over, de rest in diverse musea: Berlijn, Parijs, Londen en New York.
Het complex omvat de restanten van verder het Apadana paleis van Darius I,

rechts van de poort der staten, de hal van de honderd zuilen, de Tripylon ( driepoortig) hal en het Tachara paleis van Darius, het Hadish paleis van Xerxes en nog de restanten van andere paleizen. Al met al een indrukwekkend complex wanneer men geholpen door reconstructies op papier de

vermoedelijke werkelijkheid voorstelt. Ter plekke, door het ontbreken van deze reconstructies op informatie borden, lukt dat maar met mate en is een tweede bezoek, nu zoveel jaar later, zeer de moeite waard. Heel vaak zijn door de restanten van de sokkels de vormen goed waarneembaar, er zitten ook nog restanten deels onder de grond. Voor het aanschouwen van de reliëfs op de noordelijke toegangs trappen van het Apadana Paleis heeft men geen fantasie nodig daar deze volop aanwezig zijn, wereldberoemd en op zich al de moeite waard.
Achter dit complex tegen de bergwand zijn nog een drietal sepulches, graftombes, van Artaxerxes ( 405- 361BC en Artaxerxes II ( 361- 338BC) in de rots uitgehakt, na een redelijke klim bereikbaar, zeker een bezoek waard wegens het unieke karakter. Binnen is niets zichtbaar, wat er was is vermoedelijk weggehaald, maar de grote facade is vergelijkbaar met Petra en laat blijvende indruk achter, zeker gezien het relief waarbij aangegeven wordt dat Artaxerxes III Zoroaster god Ahura Mazda aanbidder is en de associatie met de maan, Mihra, god van het licht wordt uitgebeeld.

. Het derde is vermoedelijk van Darius III.

Na het wederom indrukwekkende bezoek, drie uur, aan Persepolis, gaan we naar het op 12km liggende Naqsh-e Rustam, waar Achaemenidische sjahs begraven waren.
Men stelt zich voor een bergwand van 30- 40 meter hoog met daarin uitgekapt kruisvormige nissen van 12- 20 meter met daarin voorstellingen en

middenin toegang tot een inmiddels lege grafkamer van: frontaal van links naar rechts: Darius II, Artaxerxes I, Darius I, en Xerxes I en daarnaast Sassanidische basreliëfs.
Deze stellen voor:
De investituur van Ardashir I (r. 226-242)
De overwinning van Shapur I (r. 241-272)
Het grote bas-reliëf van Bahram II (r. 276-293)
Het dubbele bas-reliëf met paarden van Bahram II (r. 276-293):
De investituur van Narses (r. 293-303)
Het bas-reliëf van Hormizd II (r. 303-309) .
Het oudste aanwezige, nauwelijks meer zichtbare relief zou van 1000BC zijn en onder andere een man met een Elamitisch hoofdbekking voorstellen.

In het plateau ervoor bevindt zich in een

uitgegraven kuil Kaba-ye Zartoshtl een bijzonder gezicht vergelijkbaar met de Koptenkerken in Etheopie, maar deze is ter ere van Zoroaster. Niet mooi maar heel bijzonder.

We rijden terug in de namiddag en na door de oude entree poort

van Shiraz gelopen te zijn, brengt voorspoed en geluk, bezoeken wij bij avond het mausoleum van

de dichter Hafez, die in een poëtische tuin ligt aan de rand van de stad. Hafez, geboren in 1315, is nog steeds geroemd als een der grootste dichters aller tijden wegens zijn steeds weer inspirerende verzen. Overnachting in Shiraz.