Weekend Okayama en Naoshima Island

Gepubliceerd op 20 april 2010

Het blijkt heel moeilijk voor mij over dit bijzondere land te schrijven. Voor schrijven lijkt het dat ik afstand nodig heb. Op zijn minst wat begrijpen van wat ik waarneem. Niet alleen maar observeren zonder analyse of oordeel.
De hoeveelheid indrukken en spanningsvolle tegenstrijdigheden zijn zo groot dat er veel meer tijd voor nodig is om te culture shock te verwerken.
Het omschakelen naar observeren zonder analyse en/ of oordeel past natuurlijk heel aardig bij het empty mind concept dat me steeds meer als een logische ontwikkeling voorkomt voor dit soort nieuwe, onverwachte situaties.

Ik zie heel lelijke steden, een betonnen jungle, met masten verbonden door oneindige hoeveelheden draden; een jungle met verrassend vaak parels en pareltjes van plekjes met een serene rust en bonsai schoonheid dat het oog voor detail of oog voor de kleinschalige simpliciteit van lijnen het centrale thema lijkt om hier esthetisch aanvaardbaar te leven. De 30% bewoonbare vlaktes zijn een mengelmoes van klein behuisde mensenmassa’s, 120 miljoen en industrie vestigingen die het post WOII herstel en uitgroei tot tweede economie ter wereld hebben mogelijk gemaakt. Zonder functionerende schoonheidscommissie of ruimtelijke ordening instantie, althans niet op de wijze die je in een post- emergency cq wederopbouw fase zou willen laten functioneren.
Mooie oude centra zijn er nauwelijks. De bouw in hout maakt dat ook veel ingewikkelder dan het robuustere gebakken steen gebruik in de westerse wereld. Bovendien is er grootscheeps gebombardeerd. Waar de steden zijn gespaard gebleven, zoals Kyoto dankzij historische kennis van een Amerikaanse generaal, heeft de beton maffia wel gezorgd voor een zekere ontluistering.
Tussen dit alles valt er enorm veel te beleven.

Het afgelopen weekend zijn we naar Okayama geweest wegens de opening van een Hollands- Japans

weekend van de lokale middenstand van de Omote- chou shopping street/ mall, vierde jaar in successie.

De stad is bekend vanwege zijn, hoe kan het anders in Japan, Jo= kasteel, welke deze keer niet wit maar voor de verandering zwart is. Ook deze is qua afkomst oud, 1597, door Ukita Naioe voor het eerst gebouwd maar onder andere ook in de WOII door vuur verwoest en in 1966 hersteld.

Voorts is er de door allerlei kenners als zeer bijzonder of fraai beschouwde Kōraku-en een der drie fraaiste traditionele tuinen van Japan,

aangelegd onder de daimyo Ikeda Tsunamasa door Tsuda Nagatada gedurende 14 jaar, beginnend in 1687, waarbij als thema werd gebruikt “grieve earlier than others, enjoy later than others”. Ik zou zelf neigen tot het omgekeerde maar het spirituele leven van de Japanner is niet altijd even doorgrondelijk voor de eenvoudige westerling. Er is een relatief groot grasoppervlak, 18.500m² bij een oppervlakte van de tuin van 133.000m² en dat is naar Japanse begrippen bijzonder, is ons verteld.
Na enige tijd in Okayama te hebben vertoefd en een klassieke thee gedronken te hebben zijn we richting Naoshima, een der eilanden in de Inland Sea gegaan.

Daar is na een economische neergang door de Benesse publishing company, een soort Elsevier concern voor lees- en studie boeken, een aantal musea en kunst projecten gecreëerd die voor een bijzondere ontwikkeling van het eiland hebben gezorgd, mede door de onder architect Tadao Ando ( die we al hadden ontdekt in het Kansai Prefectural Museum in Kobe)

gebouwde modern Japans ogende creaties in en op de grond. Respectievelijk het Chichu Art Museum, letterlijk betekent Chichu: in de grond, en het Benesse house museum- hotel project. Het Chichu is gebouwd rondom de verkregen werken van Claude Monet, waaraan nog werken van Walter de Maria en James Turrell zijn toegevoegd, zodat een weinig flexibel site specifieke tentoonstellingsruimte is ontstaan.
Het Art House Project deel omvat het herstellen van oude gebouwen voor expositie van moderne kunstenaars, waarbij het Ishibashi project van Hiroshi Senju http://www.hiroshisenju.com/index.html op plat gedrukt gekreukt papier

met natuurlijke pigmenten voor bijzondere resultaten zorgde, het Minamidera, gebouw van Tadao Ando in hout (!) project “ de Achterkant van de maan” zorgde voor een kennismaking met het natuurlijke proces van adaptatie waarna in de schemering enig licht waar te nemen viel. De gelimiteerde groepsgewijze entree was hierbij enigszins lachwekkend.
Het weer was goed, na per ferry naar het eiland overgestoken te zijn is er per fiets ideaal te toeven op dit kleine eiland. Het museum hotel is duur en snel volgeboekt, zodat we besloten hadden op de vaste wal een klein hotelletje te boeken bij Max, een jarenlang in New York gewoond hebbende film/ media actieveling die nu het huis van zijn ouders gebruikte om gastvrijheid te bieden. Ontspannen en leuk, vooral door de ongedwongen gastvrije sfeer.
De maandag zijn we via het 25 km ten westen van Okayama aan de Takahashi River gelegen Kurashiki

gereden omdat het daar aanwezige Bikan district in historische luister hersteld is en zeer bezienswaardig zou zijn. Het bijzondere zijn de white walled, black tiled pakhuizen van de vooral rijst handelaren aan een kanaal met wheeping willows omzoomd en karpers in het water en enige gondelachtige bootjes. Het Ohara museum van de rijke Ohara textiel familie met westerse kunst van oa ElGreco, Matisse en Monet was zoals overal in Japan op maandag gesloten. Er werd nog fraai Bizen aardewerk aangeschaft en heerlijk gelunched aan het kanaal, waar het opvallend normaal geprijsd is.

Dat was een weekendje uit in Japan. Toeristen informatie op Naoshima redelijk, logica in bewegwijzering afwezig, maar met handen en voeten en enig kennis van Japanse kretologie kom je een eind, in Karashiki voldoende in het Engels, menu’s ook. Wegen buiten de autoweg druk en traag en dat halverwege april.